Wat is een Malone stoma?
De Malonestoma of MACE is een spoelstoma vernoemd naar de dokter die het bedacht heeft.
Een Malone-stoma is een opening in de dikkedarm die in verbinding wordt gebracht met een katheter die onderin de buikwand wordt geplaatst. Na ettelijke weken wordt de katheter vervangen door een plastic dopje (button) dat open en dicht kan. De Malone-stoma wordt gebruikt om voedsel toe te dienen (Mic-Keybutton), maar vooral om de dikkedarm te spoelen. Er wordt dan een slang op de Malonestoma aangesloten. Deze stoma wordt aangelegd bij mensen met obstipatieklachten of juist incontinentie door een slecht werkende endeldarm.
Door te spoelen wordt de ontlasting verwijderd op momenten dat het iemand uitkomt.
De stoma is vernoemd naar de arts Malone.
De naam MACE is daar weer een afgeleide van: Malone, Antegraad (met de stroming mee), Colonic (dikke darm) Enema (spoeling). De Malone-stoma werd vroeger vaker op de blindedarm aangebracht, maar dit gebeurt niet meer zo veel omdat deze sneller dichtgroeit.
Een Malone-stoma op de blindedarm wordt Monti genoemd.
Hoe wordt het stoma aangelegd ?
De toegang tot de dikke darm wordt meestal gemaakt met behulp van de blinde darm. De blinde darm zit aan het begin van de dikke darm en wordt als een buisje door de buikwand naar buiten gehaald en vastgehecht. Als er geen blinde darm meer is, wordt er van een stukje dunne of dikke darm een buisje gemaakt en geplaatst tussen het begin van de dikke darm en de buikwand. Om het buisje rustig te laten genezen wordt er een katheter in achter gelaten.
Waarom een spoelstoma?
In overleg met jouw arts is besloten dat jij op een andere wijze zal moeten proberen te ontlasten. Voordat dit traject bewandeld wordt, is er al veel aan voorafgegaan. Zo zal je diverse medicaties uitgeprobeerd hebben (Magnesiumtabletten en weekmakers zoals Magrogol, Forlax, Maloxole, Movicolon enz. en/of peristaltiek bevorderende medicatie zoals Resolor en (hoge) klysma’s.
Als spoelen via de anus niet (voldoende) werkt om de aanwezige verstoppingen weg te krijgen, kan gekozen worden om met hulp van het spoelstoma de verstoppingen alsnog zonder operatief ingrijpen te verwijderen.
Kom ik wel in aanmerking voor een spoelstoma?
Om in aanmerking te komen voor een spoelstoma (Malone/Mace of Monti) is het belangrijk dat de bekkenbodemspieren niet verslapt of in functie verstoord zijn. Heb jij een verzakking van je darm of bekkenbodem dan is deze vorm van spoelen niet geschikt voor jou.
Ook het laatste deel van de dikke darm, de endeldarm en het sigmoïd dienen te kunnen reageren met peristaltiek.
Anders komt de ontlasting die doorgeschoven wordt vanuit de darm in een soort “lamzak” terecht en blijven de problemen bestaan.
De conditie van de bekkenbodem en de mogelijkheid om met hulp van peristaltische kracht te ontlasten als de ontlasting beneden in de darm bij kringspier (endeldarm en sigmoïd) is aangekomen kan gemeten door het defaecografisch onderzoek en controle van de bekkenbodemspecialiste.
Daarbij kan het zijn dat jouw arts al eerder metingen heeft verricht naar (het ontbreken van) de peristaltiek in de dikke darm. Allerlei eerdere bevindingen vanuit meet- en onderzoek resultaten zullen meegenomen worden in de beslissing of jij in aanmerking komt voor deze vorm van spoelen.
Zelf aankaarten
De praktijk wijst uit dat artsen -uit zichzelf- niet vaak beginnen over deze wijze van spoelen. Zij denken vaak toch in de vorm van medicijnen en een verwijderende darmoperatie met een eindstoma op de dunne darm als gevolg.
Echter jijzelf mag jouw arts best op deze mogelijkheid van spoelen attenderen, het is jouw lichaam en als jij deze vorm van ontlasten wilt uitproberen is het een lang niet zo’n ingrijpende aanpassing op het lichaam als een blijvend ileo- c.q. colostoma.
Spoelen met de elektrische spoelmachine
In de patiëntinformatiebrochures wordt steeds gesproken over spoelen met de “handmatige spoelpomp”. Hierbij wordt steeds geredeneerd vanuit de gedachte van een moeder die haar kind verzorgd of een verpleegkundige die een patiënt verzorgd, echter wij gaan voor een verhoogde mate van zelfredzaamheid en kiezen daarom bewust voor spoelen met de “elektrische spoelpomp”. Elektrische pompen die in aanmerking komen zijn:
– Irrimatic NL, merk Braun (worden niet meer vervaardigd, zijn nog wel ruim op voorraad)
– Biotrol Iryflex Pomp, merk Braun (lijkt sprekend op bovengenoemde)
– Irrimed, van dipl.-Ing. H. Schaefers, Medizintechnik GbR.
Voordelen van ‘elektrisch spoelen’
– Deze pomp is net zo elektrisch als je elektrische tandenborstel. Het geheim zit in het feit dat de (oplaadbare batterij) accu het water stuwt en dat deze stuwkracht te regelen is. Tevens kan je de temperatuur aflezen en weet je of het water niet te heet of te koud is.
– ‘Elektrisch spoelen’ werkt veel prettiger en effectiever dan de handmatige versie omdat de stuwkracht van het water in snelheid regelbaar is. Ook de mogelijkheid qua hoeveelheid water dat achterelkaar door kan spoelen is groter.
– Het reservoir van de handmatige spoelzak is max. 1500 cc is en dat van de elektrische spoelpomp 2000 cc.
– Daarbij heb je een extra hand vrij doordat het water automatisch (draaiknopje) loopt en hoef je de het waterreservoir niet boven je hoofd te bedienen (toevoerslang te bedienen waar je meestal twee handen voor nodig hebt).
– ‘Elektrisch spoelen’ kan natuurlijk in (kleine) etappes, het is zeker niet nodig om al het water uit het reservoir in 1x naar binnen te laten stromen, maar het kan wel.
– Het stromende water (dat met enige kracht en grotere hoeveelheid) de darmrichting volgt en langs de ontlasting komt, bevorderd de duwkracht van het water.
Dit kan net die zet geven waardoor ontlastingsproppen wel doorschuiven richting anus terwijl die met rustig spoelen en weken of anaal spoelen niet van hun plaats te krijgen zijn.
– Mocht het doorschuiven niet lukken, dan zorgt het water ervoor dat de proppen zachter worden waardoor je eerst alleen merkt dat je “bruin” water verliest.
– Voor het inweken van ingeharde ontlasting is het echter belangrijk dat jij je bewust ben dat je dit in etappes zal moeten doen.
– Dit inweken c.q. losweken kan enige tijd duren, echter de prop zal uiteindelijk los schieten en dat zal een hele verademing voor je zijn.
Algemene nadelen van het (door)spoelen
– Doordat je darmen zo vol zitten, brengt elke extra beweging van de darm mogelijk (extra) pijn met zich mee.
– Als de ontlastingsproppen zich volzuigen met water (waardoor ze week/weker) worden, zetten ze uit en nemen dus (tijdelijk) meer ruimte in.
– Als er water toegevoegd wordt aan je darm dat er niet direct uit kan omdat het op een prop stuit, kan jij je misselijk voelen omdat er tegendruk vanuit de darm geregeld wordt.
Deze tegendruk zorgt in de dikke darm zorgt er eveneens voor dat er een stuwing (=tegendruk) in de dunne darm kan optreden waardoor jij je misselijk kan gaan voelen.
– Functie van de dikke darm is water aan de ontlasting onttrekken en als de ontlasting lang in de darm blijft staan neemt de darm (bloed van de leverpoortader) ook veel vervuiling op. Deze vervuiling veroorzaakt een chronische vergiftiging (lever raakt gewend=’verslaafd’ zijn aan het vuile water’). Echter als je gaat spoelen dan komt er dus weer schoon water in de darm wat door de leverpoortader opgenomen gaat worden. Hierdoor kunnen ontgiftingsverschijnselen van het lichaam optreden.
– Ook al blijf je lang op toilet en denk je “leeg” te zijn, kan het toch gebeuren dat je opeens aandrang voelt en dan is het belangrijk SNEL bij het toilet te zijn (afhankelijk van de sterkte van je kringspier) om de ontlastingsperistaltiek ruimte te geven de getransporteerde ontlasting (ontlastingswater) in de toilet te lozen.